"Αν δεν έχετε δοκιμάσει τη γνήσια φακή Εγκλουβής -και μάλιστα μαγειρεμένη με τον παραδοσιακό τρόπο-, δεν ξέρετε για τι μιλάμε. Τι κάνει αυτή τη φακή ιδιαίτερη; Η γνησιότητα του σπόρου, το μικροκλίμα του τόπου, η παραδοσιακή καλλιέργεια. Είναι ένα προϊόν σπάνιο και πολύτιμο." - Ντίνα Γκρουμούτη, Αθηνόραμα, 01/04/2015
Η μακροχρόνια εμπειρία μας, και η υγιή σχέση με την γη και την παράδοση στην καλλιέργεια της φακής, μας προσφέρουν ένα εξαιρετικό προϊόν ως προς την γεύση, το άρωμα, το χύλωμα, και τον χρόνο βρασμού.
Τα κτήματα μας (κυρίως μικρά χωράφια – πεζούλες) βρίσκονται στο οροπέδιο της Εγκλουβής Λευκάδας, σε υψόμετρο 800μ – 950μ
Δεν εφαρμόζουμε παρεμβάσεις ζιζανιοκτονίας με φυτοφάρμακα. Η εξόντωση των ζιζανίων καθώς και η συγκομιδή λόγω της ιδιαίτερης μορφολογίας του εδάφους γίνεται με το χέρι γεγονός που κάνει επίπονη την καλλιέργεια της φακής.
Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο μικροκλίμα της περιοχής, τα υψηλά επίπεδα οργανικών ουσιών του εδάφους και την χρήση παραδοσιακών κληρονομημένων σπόρων, και όχι υβρίδια και μεταλλαγμένων γενετικά, μας εξασφαλίζουν ένα ανώτερης ποιότητος βιολογικό παραδοσιακό προϊόν, το οποίο και σας προσφέρουμε.
Η φακή της Εγκλουβής φυλάσσεται με άλλους σπόρους, σε ειδικές συνθήκες, στο Διεθνές Κέντρο Αγροτικής Έρευνας για τις Ξηρές Περιοχές (ICARDA) στη Συρία και στον Οργανισμό για τα Τρόφιμα και την Γεωργία (FAO) των Ηνωμένων Εθνών. Φέρει δε τον κωδικό ονομασίας ILL293.
Το βασικό γνώρισμα της φακής Εγκλουβής είναι η ποικιλότητα των σπόρων και ο διαφορετικός χρωματισμός μεταξύ τους, κυρίως στις αποχρώσεις του καφέ, με μαύρες κηλίδες στον φλοιό. Επίσης θα συναντήσουμε σε πολύ μικρή ποσότητα και μαύρους σπόρους ανάμεσα τους.
Η ποσότητα της ετήσιας παραγωγής μας εξαρτάται κατά κύριο λόγο στις κλιματικές συνθήκες της καλλιεργητικής χρονιάς.
Το χωριό μας, η Εγκλουβή, βρίσκεται στον κεντρικό ορεινό όγκο της Λευκάδας, σε υψόμετρο 750μ και είναι το πιο ορεινό χωριό του νησιού. Η τοποθεσία του υποδηλώνει την ονομασία του χωριού, που είναι εγκλωβισμένο ολόγυρά του από βουνά. (Σταυρωτά, Μέγα Όρος, ΑηΛιάς και Ελάτη). Έχει διατηρήσει τον παραδοσιακό του χαρακτήρα, με τα περισσότερα σπίτια και σοκάκια να είναι πέτρινα. Το έδαφος είναι βραχώδες και γεμάτο χαράδρες. Μια άγρια ομορφιά που ξαφνιάζει ευχάριστα τον επισκέπτη. Ιστορικά είναι ένα από τααρχαιότερα χωριά της Λευκάδας. Οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια της φακής, των αμπελιών και την κτηνοτροφία.
Πλησίον του χωριού μας, και σε υψόμετρο 900 μέτρων βρίσκεται το οροπέδιο Βουνί που στα λιγοστά χωράφια του (κυρίως πεζούλες) γίνεται από τους Εγκλουβησάνους η καλλιέργεια της μοναδικής φακής στον κόσμο. Της Φακής Εγκλουβής.
Στο οροπέδιο επίσης υπάρχει ένας οικισμός πανάρχαιος και μοναδικός , ο οικισμός των Βόλτων, ο οποίος απαρτίζεται από πέτρινα κτίσματα με αλώνια. Η κατασκευή τους τοποθετείται στα πρώτα κιόλας χρόνια της Ενετοκρατίας (1684-1797), και αποτελεί μια μοναδική και αξέχαστη εμπειρία για τον επισκέπτη.
Επίσης στο οροπέδιο στις 6 Αυγούστου κάθε χρόνο πραγματοποιείται η <<Γιορτή Φακής Εγκλουβής>>. Θα χαρούμε ιδιαίτερα να σας φιλοξενήσουμε στην γιορτή μας, να σας προσφέρουμε τις μοναδικές φακές μας μαγειρεμένες με την Εγκλουβισιάνικη παραδοσιακή συνταγή καθώς επίσης και τα ιδιαίτερα εδέσματα του χωριού μας.
Η διάθεση της παραγωγής μας αρχίζει μετά την συγκομιδή περίπου στα μέσα Ιουλίου. Λόγω της μη σταθερής παραγωγής συνήθως εξαντλείται σύντομα (περίπου τέλος Σεπτέμβρη) καθώς η μεγαλύτερη ποσότητα έχει προπωληθεί σε πελάτες που ήδη γνωρίζουν το προϊόν μας και το αναζητούν. Ανάλογα την χρονιά και την ποσότητα της παραγωγής συνεχίζεται να πωλείται μέχρι εξαντλήσεως των αποθεμάτων μέσα στους επόμενους μήνες.
Οι νεότεροι καλλιεργητές προσπαθούμε να διευρύνουμε το καταναλωτικό κοινό προωθώντας το προϊόν μας πέραν των τοπικών ορίων. Έτσι ο καταναλωτής έχει την δυνατότητα να βρεί τις φακές μας σε επιλεγμένα σημεία εκτός Λευκάδος. (Επικοινωνήστε μαζί μας για συγκεκριμένα καταστήματα πώλησης).
Εδώ βέβαια χρειάζεται από την πλευρά του ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αγοράσει γνήσιες φακές Εγκλουβής.
Επίσης μπορείτε να προμηθευτείτε απευθείας από εμάς τις αυθεντικές φακές Εγκλουβής αφού επισκεφτείτε το χωριό μας, ή με αποστολή στο τόπο που επιθυμείτε κατόπιν επικοινωνίας.
Οι παραδόσεις εντός Αθηνών γίνονται από εμάς χωρίς επιπλέον επιβάρυνση, όσο δε για την υπόλοιπη Ελλάδα τα έξοδα αποστολής βαρύνουν τον πελάτη.
Οι συσκευασμένες φακές μας για τα καταστήματα διατίθενται σε συσκευασία 500 γρ. σε κούτες των 6 κιλών (12 τεμ.) ή 12 κιλών (24 τεμ.)
Το προϊόν του μήνα
«Το 2014 ήταν καλή χρονιά. Ο χειμώνας ήταν ήπιος και η άνοιξη βροχερή, ό,τι χρειαζόταν το φυτό της φακής». Ο Κώστας Βανδώρος καλλιεργεί με τη μητέρα του Γεωργίτσα τη σπάνια ποικιλία οσπρίου σε πεζούλες, στο οροπέδιο της Εγκλουβής στη Λευκάδα, σε υψόμετρο 800 - 900 μ. «Ο σπόρος είναι παλιός, κληρονομημένος, και η καλλιέργεια επίπονη. Το βοτάνισμα και το μάζεμα το κάνουμε με το χέρι». Ελάχιστη παραγωγή, μόλις 1 τόνος (η συνολική παραγωγή της Εγκλουβής φτάνει τους 90 τόνους). Είναι από τους λίγους που τυποποιούν το προϊόν. Μου το σύστησαν Λευκαδίτες απηυδισμένοι επειδή πωλείται στην αγορά φακή Καναδά για Εγκλουβής. Οι φακές είναι ψιλές, με ποικιλία στο χρώμα: άλλες καφετιές, άλλες μπεζ, άλλες κεραμιδί, άλλες κιτρινωπές, κάποιες με μαύρες πιτσιλιές. Η γεύση τους, αληθινά διαφορετική: γλυκιά και ελαφριά. Λεπτόφλουδες, στο βράσιμο «σκάνε» εύκολα. Αρτύματα πολλά δεν θέλουν. Με χαρά μαθαίνω πως έχει ήδη κατατεθεί φάκελος για να πιστοποιηθεί η φακή Εγκλουβής ως ΠΟΠ. Επίσης, ότι έχουν ξεκινήσει οι νεότεροι καλλιεργητές να σκέφτονται το ενδεχόμενο συνεργασίας για να διαφυλάξουν την καλλιέργεια και να κάνουν πιο ανταγωνιστικό το προϊόν τους.
Ντίνα Γκρουμούτη 01/04/2015
Αν δεν έχετε δοκιμάσει τη γνήσια φακή Εγκλουβής -και μάλιστα μαγειρεμένη με τον παραδοσιακό τρόπο-, δεν ξέρετε για τι μιλάμε. Τι κάνει αυτή τη φακή ιδιαίτερη; Η γνησιότητα του σπόρου, το μικροκλίμα του τόπου, η παραδοσιακή καλλιέργεια. Είναι ένα προϊόν σπάνιο και πολύτιμο. Δικαιούστε ένα πιάτο αυτές τις μέρες της νηστείας!
Μέχρι πρόσφατα, τη φακή Εγκλουβής την εύρισκες (σπάνια και σε ελάχιστα καταστήματα), χύμα, με το κιλό και πάντα με τον κίνδυνο να μην είναι αυτό που λέει. Τώρα υπάρχει και συσκευασμένη, από λίγους. Δοκιμάσαμε τη φακή Εγκλουβής της Γεωργίτσας Βανδώρου. Τη μαγείρεψα με τον παραδοσιακό τρόπο, που αναδεικνύει το μοναδικό της χύλωμα και την κάνει πεντανόστιμη. Γεύση βαθιά, γλυκιά, σε ισορροπία με τις γήινες νότες του οσπρίου, γεύση umami. Εξαιρετική. Τι κρύβεται πίσω από το όνομά της;
Ο σπάνιος σπόρος
Σ' ένα ορεινό χωριό της Λευκάδας καλλιεργείται εδώ και αιώνες ένα πεντανόστιμο είδος φακής. Σήμερα, η καλλιέργεια εξακολουθεί, με τον κληρονομημένο, παλιό σπόρο, με παραδοσιακό τρόπο, που ελάχιστα έχει αλλάξει. Χαρακτηριστικό είναι, ότι δείγμα του σπόρου αυτής της φακής φυλάσσεται στον Ο.Η.Ε. καθώς και στο Διεθνές Κέντρο Έρευνας για Ξηρές Περιοχές που βρίσκεται στη Συρία, ενώ το οροπέδιο Εγκλουβής περιλαμβάνεται στον κατάλογο του FAO (στοιχεία από την πτυχιακή εργασία "Η καλλιέργεια της φακής Εγκλουβής, της Δ. Βλάχου, 2010). Πρόσφατα -πολύ καθυστερημένα, ομολογουμένως- κατατέθηκε φάκελος με το αίτημα χαρακτηρισμού της ως Π.Ο.Π.
Στην Εγκλουβή συμβαίνει κάτι πολύ σπάνιο στην εποχή μας (σε παγκόσμιο επίπεδο), που δίνει αξία σ' αυτό το προϊόν: οι ελάχιστοι πλέον καλλιεργητές -ευτυχώς και οι νεώτεροι- διατηρούν στο μεγαλύτερο βαθμό τον παραδοσιακό τρόπο καλλιέργειας, διαχείρησης και συγκομιδής της φακής, έτσι που με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι αυτό που τρώμε είναι παρόμοιο με αυτό που έτρωγαν οι πρόγονοί μας πριν πολλά πολλά χρόνια (η πρώτη γραπτή αναφορά στην καλλιέργεια χρονολογείται το 1717). Μια γεύση γήινη, γλυκιά, με βάθος, που δεν τη χορταίνεις και ένα χύλωμα μοναδικό.
Η καλλιέργεια
Το οροπέδιο της Εγκλουβής βρίσκεται σε υψόμετρο 800-950 μ. και τα μικρά χωράφια όπου σπέρνεται η φακή είναι διαμορφωμένα σε πεζούλες. Ο Κώστας Βανδώρος μας έδωσε τις απαραίτητες πληροφορίες:
Η ετήσια ποσότητα είναι βέβαια μικρή, κι εξαρτάται αποκλειστικά από τις κλιματολογικές συνθήκες της κάθε χρονιάς. Η καλλιέργεια (με τον παλιό σπόρο φακής), το βοτάνισμα, η συγκομιδή, η εξόντωση ζιζανίων, το καθάρισμα γίνονται με το χέρι. Το αλώνισμα μέχρι πριν πέντε χρόνια γινόταν όπως παλιά, στ' αλώνια με τα ζώα. Τώρα γίνεται μηχανικά. Η οικογένεια Βανδώρου, όπως και οι άλλοι καλλιεργητές, δεν κάνει παρεμβάσεις ζιζανιοκτονίας με φυτοφάρμακα. Μια μέτρια χρονιά μπορεί να δώσει 30-40 τόνους φακή σε όλο το οροπέδιο συνολικά. Μια κακή δεν δίνει τίποτα. Η δική τους ετήσια παραγωγή φτάνει μέχρι τον 1 τόνο.
Υλικά (Για έξι άτομα)
½ κιλό φακές Εγκλουβής
1 κλαράκι φρέσκιας ρίγανης
8-10 σκελίδες σκόρδο
1 νεροπότηρο λάδι
ξύδι
αλάτι
Βήματα
1. Καθαρίζετε και πλένετε τη φακή με νερό. Σε μια κατσαρόλα με νερό (περίπου να σκεπάζει τις φακές δύο-τρία δάχτυλα) ρίχνετε τη φακή, όσο το νερό είναι ακόμα κρύο.
2. Περιμένετε να βράσει το νερό. Σχεδόν αμέσως μόλις πάρει δύο τρείς βράσεις, σουρώνετε τις φακές.
3. Ρίχνετε στη κατσαρόλα με τις φακές κρύο νερό μέχρι να σκεπαστούν περίπου 2-3 δάχτυλα, μαζί με 8-10 σκελίδες σκόρδο και φρέσκια ρίγανη. Αφήνετε να βράσουν μέχρι να πιούν το ζουμί τους (περ. 25-30 λεπτά). Δοκιμάζετε και αν δεν έχουν βράσει προσθέστε λίγο νερό. (στα δέκα λεπτά βρασίματος, καλό είναι να βγάλετε τη ρίγανη για να μη πικρίσουν οι φακές).
Μόλις πιούν όλο το νερό τους, ρίχνετε σταδιακά περίπου ένα νεροπότηρο λάδι και ανακατεύετε διαρκώς τρίβοντας ελαφρά στα τοιχώματα της κατσαρόλας (κατά προτίμηση με ξύλινη κουτάλα). Ανακατεύοντας θα δημιουργηθεί ένα είδος κρέμας, προσθέτετε σιγά σιγά λίγο νερό, αλάτι και ανακατεύετε ώστε να έλθει στην επιθυμητή αραίωση (Προσοχή γιατί όταν κρυώσει πήζει ακόμη περισσότερο. Σε αυτή την περίπτωση προσθέτετε λίγο νερό και φροντίζεται να πάρει μία βράση).
4. Όταν τη κατεβάσετε από τη φωτιά, την αφήνετε για 5 λεπτά να κρυώσει και σερβίρετε με λίγο λάδι, ξύδι.
(Προαιρετικά συνοδευτικά: Ξερό κρεμμύδι, Σαρδέλες παστές, ελιές)
Στοιχεία
Ενέργεια 1010kJ
Θερμίδες 242 kcal
Οργανικά στοιχεία
Υδατάνθρακες 33,00 gr
Πρωτεΐνες 24,30 gr
Σάκχαρα (Άμυλο) 27,10 gr
Φυτικές ίνες 28,20 gr
Λιπαρά 1,80 gr
Ανόργανα στοιχεία
K (Κάλιο) 850 mg
P (Φώσφορος) 325 mg
Mg (Μαγνήσιο) 73 mg
Ca (Ασβέστιο) 65 mg
Fe (Σίδηρος) 13 mg
Na (Νάτριο 8,5 mg
ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ
Βανδώρου Γεωργίτσα
Εγκλουβή Λευκάδος - Ελλάδα
Τ.Κ. 31080
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΤΗΛ: 26450-41110
ΚΙΝ: 697 3800081/82
e-mail: cvandoros@gmail.com